Ayyaana masqalaa Itoophiyaa (Genna)

Seensa

Kiristaanonni Itiyoophiyaa Ayyaana Qillee Itiyoophiyaa jedhamuunis beekamu Geenaa kabaju, kunis taatee jireenyaa fi gammachiisaa dha. Ayyaanni waggaa waggaadhaan kabajamu kun duudhaa fi sirna adda addaa kan of keessatti hammate yoo ta’u, Itoophiyaa keessatti hiika aadaa fi amantaa guddaa qaba.

Barreeffama kana keessatti ka’umsa, ayyaana, fi gama aadaa Ayyaana Qillee Itoophiyaa yeroo qorannu haala seenaa isaa, hiika amantii isaa, aadaa isaa fi kanneen biroo keessa lixna.

Ka'umsaa fi Hiika Ayyaana Qillee Itoophiyaa (Genna)

Ka’umsi ayyaana masqalaa Itiyoophiyaa bara jalqaba amantii Kiristaanaa biyyattii keessa ture irraa kan ka’e ta’uu mala. Biyyoota Kiristaanaa addunyaa irratti jalqabaa keessaa tokko kan taate Itiyoophiyaan naannoo jaarraa afraffaatti amantii akka jijjiiramte himama.

Seenaan macaafa qulqulluu waa’ee dhalachuu Yesus Kiristoosii fi taatee gammachiisaa isa booda dhufe ka’umsa Geenaa ti.

Seenaa Seenaa

Hundee isaa guutummaatti hubachuuf seenaa Ayyaana Qillee Itoophiyaa keessa seenuun murteessaadha.

Mootii Solomoon fi mootittii Sheebaan akaakayyuun sirna mootummaa Itoophiyaa ta’uun kan yaadaman seenaa Kiristaanummaa Itoophiyaa irratti dhiibbaa guddaa geessisaniiru.

Aadaa bara dheeraa kabachiiftu Manni Amantaa Ortodoksii Itoophiyaa kabaja Geennaaf barbaachisaa dha.

Hiika Amantii

Habashootaaf Gennaan ayyaana aadaa qofa miti; adda durummaan ayyaana amantiiti. Manni Kiristaanaa Ortodoksii Itoophiyaa lakkoofsa Juuliyaan hordofti, kunis Ayyaana Qillee Guraandhala 7 kaa'a.

Amantoonni amanamoo ta’an guyyaa ayyaana masqalaa dura kadhannaa, soomaafi gocha tola ooltummaa irratti bobba’u.

Tajaajilli waldaa gahee giddu galeessaa kan qabu yoo ta’u, tajaajilli inni guddaan sa’aatii halkan walakkaa kan raawwatamu yoo ta’u, kunis Misaa Halkan Walakkaa jedhamuun beekama.

Kabajaa fi Duudhaalee Ayyaana Qillee Itoophiyaa (Genna)

Qophii fi Faaya

Torban Geenaa duraa keessatti maatiin Itoophiyaa qophii cimaa keessa seenu. Maatiin mana isaanii sirriitti qulqulleessuun faaya socho’aa ta’een faaya. Mootiiwwan aadaa kan akka fannoo fi urjiilee haalaan kan agarsiifaman yoo ta’u, kunis dhaloota Yesus Kiristoos kan argisiisudha.

Tajaajila Waldaa fi Misaa Halkan Walakkaa

Manni Amantaa Ortodoksii Itoophiyaa yeroo ayyaana masqalaa tajaajila hedduu ni gaggeessiti. Wanti ijoo ta'e Misaa Halkan Walakkaa "Yegenna Chewata" jedhamuun beekamudha.

Waaqeffattoonni kumaatamaan lakkaaʼaman uffata isaanii isa gaarii taʼe uffachuun tajaajila kabajamaa taʼus gammachuu guddaa qabu kanarratti hirmaachuuf gara waldootaatti yaaʼu.

Shugguxiin, faarfannaa fi kadhannaan haala tasgabbaaʼaa fi hafuuraa kan uumu siʼa taʼu, abbootiin amantaas lallaba nama kakaasu ni kennu.

Gahad (Ayyaana Qillee) Ayyaana

Galgala Gahad, kan Itoophiyaatti guyyaa ayyaana masqalaa ta'e, hawaasni walitti dhufuun dhaloota Yesuus dhihoo jiru kabaju. Ibiddi ni qabsiifama, namoonnis sirbaa fi shubbisa gammachiisaa irratti bobbaʼu.

Yeroo maatii fi hiriyyoonni itti walitti qabaman, kennaa wal jijjiiranii fi hafuura ayyaanaa irraa qooda fudhatanidha.

Taphoota fi sochiiwwan aadaa, kan akka ispoortii Itoophiyaa beekamaa Genna jedhamus yeroo kanatti ni gammachiisa. Ayyaanni Gahaad hawaasa Itoophiyaa gidduutti miira tokkummaa fi tokkummaa guddisa, yaadannoowwan jaallatamoo umurii guutuu turu uuma.

Ayyaana Ayyaana Qillee Itoophiyaa

Ayyaana Qillee Itiyoophiyaa keessatti wanti ijoo ta’e ayyaana ulfina qabeessa sirna amantii hordofudha. Maatiin minjaala nyaata afaan namaa namatti tolu adda addaatiin faayame irratti walitti qabamu, hambaa nyaataa badhaadhaa Itoophiyaa agarsiisu.

Ayyaanni kun yeroo baayyee nyaata aadaa mi'aawaa kan akka doro wat (stii hanqaaquu mi'aawaa), injera (daabboo diriiraa daakuun dhadhaa ispoonjii qabu), fi nyaata vegetarian mi'aawaa adda addaa of keessatti qabata.

Nyaata baay’ee kana qooduun tokkummaa, keessummeessitootaa fi galateeffannaa argisiisa.

Ayyaana Timket (Epiphany) Ayyaana

Ayyaanni ayyaana masqalaa Itiyoophiyaa Mudde 25 ol dheerata. Ayyaanni kun itti fufee kabaja Tiimket kan cuuphaa Yesuus laga Yordaanos keessatti agarsiisudha.

Timket Guraandhala 19 kan kabajamu yoo ta'u, Itoophiyaa keessatti taateewwan amantii gurguddoo keessaa tokko ta'ee fudhatama.

Jilli bal’aan, fannoon hiriiraa socho’aa fi kadhannaan cimaan kabaja Timket kana kan amala qabu yoo ta’u, hujjaajota guutuu biyyattii irraa dhufan hawwata.

Barbaachisummaa Aadaa fi Aadaa

Uffata Aadaa fi Shubbisa

Ayyaanni Qillee Itoophiyaa hambaalee aadaa biyyattii socho'aa ta'e arguuf carraa ajaa'ibaa ta'a. Yeroo ayyaana kanaatti lammiileen Itiyoophiyaa uffata aadaa naannoo adda addaatti garaagarummaa qabuun of miidhagsu.

Yeroo baayyee dubartoonni uffata adii habesha kemis jedhamu kan bareedaa ta'ee fi embroidery walxaxaa qabu kan uffatan yoo ta'u, dhiironni ammoo shawl adii crisp netela jedhamuun beekamu uffatu.

Shubbiisni aadaa kan akka Eskista sochii sirbaa fi hojii miila humna qabuun kan raawwatamu yoo ta'u, ayyaana kana irratti tuqaa daayinamiizimii dabalata.

Muuziqaa fi Faarfannaa Ayyaana Qillee Itoophiyaa

Habashoonni yeroo Geenaa onnee isaanii keessatti muuziqaaf bakka addaa qabu. Mezmur ykn faaruu babbareedoo fi faaruu hafuuraa waldoota keessattis ta’e yeroo taateewwan hawaasaa keessatti faarfamu.

Faarfannaan lubbuu namaa kakaasu kun meeshaalee aadaa kan akka shubbisaa harkaa fi masinko kan vaayiliiniin funyoo tokko qabu fakkaatuun kan dabalamudha.

Sirboonni fi muuziqaan miira of kennuu fi xiiqii waamuun haala ayyaana waliigalaa guddisu.

Goolaba

Ayyaanni Qillee Itiyoophiyaa ykn Geena, walnyaatinsa amantii, duudhaa aadaa fi ayyaana garaadhaa madde kan nama hawwatudha. Ityoophiyaan hambaa kiristaanaa hidda gadi fageeffatee fi hafuura bara baraa ummata isheetiif ragaa ta’ee tajaajila.

Barbaachisummaa seenaa irraa kaasee hanga ayyaana socho'aa ta'etti, Genna muuxannoo addaa fi nama liqimsu kan hundee teeppii aadaa badhaadhaa Itoophiyaa qabate dhiyeessa.

Gaaffiiwwan Gaafatamtootaa (Gaaffiiwwan Yeroo Irra Deebi’anii Gaafataman) .

1. Ayyaanni Qillee Itiyoophiyaa addunyaa guutuutti guyyaa ayyaana masqalaa wajjin guyyaa tokkotti kabajamaa?

Lakki, Ayyaana Qillee Itoophiyaa, ykn Genna, akka lakkoofsa Juuliyaaniitti Guraandhala 7 kan kabajamu yoo ta’u, kunis kutaalee addunyaa biroo hedduu keessatti Muddee 25 kabajamuu irraa adda.

2. Hiikni Misaa Halkan Walakkaa Yeroo Ayyaana Qillee Itoophiyaa maali?

Misaa’elli Halkan Walakkaa kabaja ayyaana masqalaa Itoophiyaa keessatti giddu galeessa yoo ta’u, dhaloota Iyyasuus Kiristoos kan agarsiisudha. Tajaajila kabajamaa fi qulqulluu ta’ee waaqeffattoota kumaatamaan lakkaa’aman gara waldoota guutuu Itoophiyaatti harkisudha.

3. Yeroo ayyaana masqalaa Itiyoophiyaa kennaan waljijjiiramaa?

Kennaa kennuun akka duudhaa ayyaana masqalaa birootti kan hin mul’anne ta’us, maatiin Itoophiyaa kennaa xixiqqoo keessumaa ijoollee fi firoota dhiyoo gidduutti akka karaa jaalalaa fi fedhii gaarii itti ibsanitti wal jijjiira.

4. Gaheen soomni yeroo ayyaana masqalaa Itoophiyaa maali?

Soomni qophii ayyaana masqalaa Itiyoophiyaa keessaa isa hin hafnedha. Nyaata fi sochiiwwan tokko tokko akka adabbii hafuuraatti of qusachuu kan dabalatu siʼa taʼu, kunis of toʼachuu fi of kennuu kan argisiisudha.

5. Ayyaanni ayyaana masqalaa Itoophiyaa hanga yoomiitti fudhata?

Ayyaanni ayyaana masqalaa Itoophiyaa guyyaa tokkoo ol dheerata. Yeroo torban hedduu kan hammatu yoo ta’u, tajaajiloonni amantii adda addaa, sochiiwwan aadaa fi ayyaanota guyyaa ayyaana masqalaa duraa fi itti aanus kan qaban ta’uu ibsameera.